Iğdır’daki Aras Kuş Araştırma ve Eğitim Merkezi’nde kurulan ağlara takılan büyük kamışçın, ışık seviyesine göre konum belirleyen “geolocator” cihazıyla takip edildi ve yeniden yakalandı.
Kıtalararası göçen 28 gram ağırlığındaki kuş 1 gramlık cihazla takip edildi
Bu cihazda kaydedilen verilerin sadece takılacağı kuşun geri dönüp tekrar yakalanması sonucu alınabileceğini belirten Şekercioğlu, şöyle konuştu:
“Çok küçük olduğu için pili de çok ufak, zaten uyduyla da bir iletişimi yok. Geolocator takılan kuşların tekrar yakalanıp o verilerin indirilmesi lazım. Bu çok düşük bir ihtimal olduğu için özellikle büyük kamışçını seçtik. Bir kere aynı bireylerin yıldan yıla yakalanma oranlarının belli bir oranda olması ve göç etmeleri lazım. Aras Nehri Kuş Cenneti’nde büyük kamışçınların yakalanma oranı yüzde 10. Bu kabul edilebilir bir rakam.”
Büyük kamışçından elde edilen verilerin küçük göçmen türlerin göç yolculuğu ve rotası için aydınlatıcı veriler sağladığını anlatan Şekercioğlu, “Aynı zamanda da uzun mesafe göçmeni, yani ilginç sonuçlar alabileceğimiz bir tür. Bu yüzden burada geolocator ile takip edilebilecek tek tür zaten bu. Boyutunun da belli bir ağırlığın üstünde olması lazım. Bu kuş yaklaşık 28 gram, geolocator 1 gram, tam sınırda. Daha küçük türler zaten taşıyamazlar. Bu yüzden bu türü seçtik. Çok ilginç sonuçlara ulaşarak Türkiye’de ilk kez bir kuş türünü geolocator ile takip etmiş olduk.” diye konuştu.
Kuşun Rotası: Üç Kıta, Binlerce Kilometre
Kuşun yolculuğu Afrika’dan başladı. İlkbaharda kuzeye doğru hareket eden kuş, Orta Doğu üzerinden Türkiye’ye ulaştı. Iğdır’da kısa bir süre konakladıktan sonra üreme alanına geçti. Sonbaharda ise aynı güzergâhı kullanarak tekrar Afrika’ya döndü. Bu döngü iki yıl boyunca kesintisiz takip edildi.
GPS cihazı, saatte birkaç kez konum verisi göndererek kuşun tam olarak nerede, ne kadar süre kaldığını ortaya koydu. Araştırmacılar, bu sayede kuşun hem göç güzergâhını hem de mola verdiği kritik alanları haritalandırabildi.
Hafifliğin Mucizesi: 1 Gramlık Teknoloji
KuzeyDoğa Derneğince Tuzluca ilçesine bağlı Yukarı Çıyrıklı köyündeki Aras Kuş Araştırma ve Eğitim Merkezi’nde kurulan ağlara, kıtalararası göç eden ama küçük boyutu nedeniyle verici yerleştirilemeyen büyük kamışçın (Acrocephalus arundinaceus) kuşu 2023 yılında takıldı.
Merkezdeki bilim insanları, 28 gram ağırlığındaki kuşa, 6-7 grama ulaşan uydu vericiyi taşıyamaması nedeniyle 1 gram ağırlığındaki ışık seviyesine göre konum belirleyen ve saati de kaydedebilen “geolocator” cihazı taktı.
Doğal ortamına salınan kuş, Afrika’ya göçüp kışı burada geçirdikten sonra tekrar Iğdır’a döndü.
İklim ve İnsan Etkisi de Takipte
Araştırma, yalnızca kuşun hareketlerini izlemekle kalmadı; güzergâh üzerindeki çevresel tehditleri de göz önüne aldı. Uydu verileriyle entegre çalışan sistem, kuşun uğradığı bölgelerdeki tarım faaliyetleri, hava sıcaklıkları, kuraklık seviyesi ve yapılaşma oranlarını da analiz etti.
Elde edilen veriler, iklim değişikliğinin ve insan faaliyetlerinin göç yolları üzerindeki etkilerini gözler önüne serdi. Örneğin, geçtiğimiz yıl kuşun tercih ettiği bir sulak alanın, tarım alanına dönüştürüldüğü belirlendi. Bu değişiklik, kuşun bir sonraki göçte o alanı pas geçmesine yol açtı.
Kuşlar İçin Yeni Bir Koruma Haritası
Proje kapsamında elde edilen tüm veriler, Türkiye genelinde göçmen kuşlara yönelik koruma stratejilerinin güncellenmesi amacıyla bir veri tabanında toplandı. Uzmanlar, bu tür çalışmalar sayesinde, kuşların göç yolları üzerindeki riskli bölgelerin tespit edilip buralarda özel koruma alanlarının oluşturulmasının mümkün olduğunu ifade etti.
Dr. Karaca, “Küçücük bir kuş, bize devasa bilgiler sunabiliyor. Bu çalışma, bilim ile teknolojinin nasıl bir araya gelip doğayı koruma mücadelesinde kullanılabileceğinin somut bir örneğidir,” dedi.
YuSuF BeRkAy MuRaT 222303005
Bizi Takip Etmeye Devam Edin!
Gündemi Kaçırmayın Sanata Dahil Olun.
